Crohn hastalığı, sindirim sistemini etkileyen kronik bir iltihaplı bağırsak hastalığıdır. Sindirim kanalının herhangi bir bölümünde iltihaba neden olabilse de, en yaygın olarak ince bağırsağın son kısmı ve kalın bağırsak etkilenir. İlerleyici ve tekrarlayan ataklarla seyreden bu hastalık, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve hafif semptomlarla başlayıp zamanla daha şiddetli hale gelebilir. Tedavi edilmeyen vakalarda bağırsaklarda ciddi hasarlara yol açabilir. Crohn hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Crohn Hastalığı Nedir?
Crohn hastalığı, sindirim sisteminde kronik bir iltihaplanmaya neden olan inflamatuvar bir bağırsak hastalığıdır (IBD). Hastalık genellikle ince bağırsak ile kalın bağırsak arasındaki bölgede görülse de, sindirim kanalının herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Kronik ve tekrarlayan özellik gösteren bu hastalık, sindirim sistemi duvarında kalıcı hasarlara yol açabilir.
Crohn Hastalığı Nedenleri
Crohn hastalığının nedeni kesin olarak henüz tam bilinmemekle birlikte, hastalığın gelişiminde genetik, çevresel ve bağışıklık sistemi faktörlerinin rol oynadığı düşünülmektedir. Genetik yatkınlığı olan kişilerde, bazı çevresel faktörler veya enfeksiyonlar bağışıklık sistemini tetikleyerek sindirim sistemi dokularında iltihaba yol açabilir. Bağışıklık sistemi, normalde zararlı mikroorganizmalarla savaşırken, Crohn hastalığında bağırsaklardaki sağlıklı dokulara da saldırır, bu da kronik iltihaba neden olur. Sigara içimi, beslenme alışkanlıkları ve stres gibi çevresel faktörler de hastalığın gelişiminde etkili olabilir.
Crohn Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Crohn hastalığının belirtileri, etkilenen bağırsak bölgesine ve iltihabın şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
- Özellikle karın bölgesinin alt kısmında şiddetli ağrılar ve kramplar yaşanabilir.
- Hastalar sık sık ishal şikayeti yaşarlar, bu durum bazen kanlı da olabilir.
- Sindirim sorunları nedeniyle vücudun yeterli besin ememesi, kilo kaybına yol açar.
- Kronik iltihaplanma ve besin emilimindeki bozukluklar yorgunluk hissine sebep olabilir.
- Bazı vakalarda hafif ateş görülebilir.
- Bağırsaktaki iltihap ve yaralar nedeniyle dışkıda kan görülebilir.
Bu belirtiler, Crohn hastalığının alevlendiği dönemlerde daha şiddetli olabilir. Ayrıca hastaların bir kısmında eklem ağrıları, deri döküntüleri ve göz problemleri gibi bağırsak dışı belirtiler de görülebilir.
Crohn Hastalığı Tanısı
Crohn hastalığının tanısı, hastanın şikayetleri ve fiziksel muayenesi sonrası, bir dizi test ve inceleme ile konur. Kesin tanıyı koymak için doktorlar şu yöntemlere başvurabilir:
- Kan testleri
- Dışkı testleri
- Kolonoskopi
- Endoskopi
- MR ve BT taraması
Bu testlerin bir kombinasyonu kullanılarak Crohn hastalığı tanısı kesinleştirilebilir ve hastalığın yayılımı ile şiddeti belirlenir.
Crohn Hastalığı Tedavisi
Crohn hastalığı tam olarak iyileştirilebilen bir hastalık değildir, ancak semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılması için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Crohn hastalığı tedavisi; hastalığın şiddetine, etkilenen bağırsak bölgesine ve belirtilere göre değişiklik gösterebilir.
İltihabı azaltmak ve belirtileri hafifletmek amacıyla anti-enflamatuar ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ve biyolojik tedaviler kullanılır. Crohn hastalığında uygun bir diyet planı ile semptomlar azaltılabilir. Bazı hastalar için süt ürünlerinden uzak durmak, lif oranı düşük yiyecekler tercih etmek ve küçük porsiyonlar halinde yemek yemek rahatlama sağlayabilir. Ayrıca, bağırsakların rahatlaması için bazı dönemlerde sıvı beslenme veya özel diyetler önerilebilir.
İlaçlarla kontrol altına alınamayan vakalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Crohn hastalığından etkilenen bağırsak bölümlerinin çıkarılması veya darlıkların giderilmesi için cerrahi müdahale yapılabilir. Stresin azaltılması, sigara kullanımının bırakılması ve düzenli egzersiz, hastalığın yönetiminde önemlidir. Ayrıca düzenli kontroller ve hastalığın alevlenme dönemlerini izlemek, Crohn hastalığıyla başa çıkmada büyük rol oynar.
Bu rahatsızlığı tamamen iyileştiren bir tedavi yöntemi bulunamamıştır. Ancak ilaç, düzenli yaşam, cerrahi gibi tedavi yöntemleri ile hastalığın ortaya çıkardığı semptomlar hafifletilebilir.
Bu hastalık en çok ince bağırsakların son kısmı olan ve “ileum” diye adlandırılan bölgede görülür.
Kansere dönüşebilen veya bağırsak kanseri olarak adlandırılan bir hastalık değildir. Tedavi edilmeyen crohn hastalığının ilerleyen evrelerde kanserin gelişme riskini doğurduğu bilinmektedir.
Bazı belirtiler, hastada yarattığı psikolojik sorunlar nedeniyle cinsellik üzerinde de olumsuzluk yaratabilir. Karın ağrısı, gaz kaçırma gibi semptomlar hastanın cinsellikten uzak durmasına neden olabilir.
Bu hastalık genellikle 35-40 yaşları aralığında görülebilir.