Hemoroid, halk arasında “basur” olarak bilinir ve makat bölgesindeki damarların şişmesiyle ortaya çıkar. Toplumda çok yaygın olmasına rağmen çoğu kişi hangi tür hemoroide sahip olduğunu bilmez. Bu da tedaviye geç başlamasına ve şikâyetlerin artmasına yol açar.
İçindekiler
Hemoroid Nedir, Neden Oluşur?
Hemoroid, anüs ve rektum bölgesinde yer alan damarların genişleyip şişmesiyle oluşan bir damar hastalığıdır. Bu şişlikler zaman zaman ağrıya, kanamaya veya kaşıntıya neden olabilir.
Oluşma nedenleri arasında:
- Kronik kabızlık ve ıkınma,
- Uzun süre oturarak çalışma,
- Gebelik ve doğum,
- Liften fakir beslenme,
- Fazla kilo,
- Ailede hemoroid öyküsü bulunması sayılabilir.
Bu faktörler makat bölgesindeki damar basıncını artırarak hemoroid oluşumuna zemin hazırlar.
Hemoroid Çeşitleri Nelerdir?
Hemoroid çeşitleri iki ana grupta incelenir:
İç Hemoroid Nedir?
İç hemoroid, anüsün iç kısmında oluşur. Çoğu zaman ağrı yapmaz, bu yüzden hasta fark etmeyebilir.
En sık belirti tuvalet sonrası kanamadır. Kan genellikle parlak kırmızı renktedir.
İç hemoroidler kendi içinde dört dereceye ayrılır:
- 1. derece: Sadece kanama vardır, memeler dışarı çıkmaz.
- 2. derece: Dışkılama sırasında dışarı çıkar ama kendiliğinden geri döner.
- 3. derece: Dışarı çıkar ve elle itilerek geri sokulabilir.
- 4. derece: Sürekli dışarıdadır ve geri itilemez.
Bu derecelendirme tedavi planını belirlemede önemlidir. Erken evrelerde ilaç ve yaşam tarzı düzenlemesi yeterliyken, ileri evrelerde cerrahi gerekebilir.
Dış Hemoroid Nedir?
Dış hemoroid, anüs çevresindeki cilt altında gelişir. Bu tip hemoroid genellikle ağrılıdır ve hasta otururken, yürürken bile rahatsızlık hissedebilir.
Belirtileri şunlardır:
- Ağrı ve hassasiyet,
- Kaşıntı,
- Şişlik,
- Bazen kanama.
Dış hemoroidin içine pıhtı oturursa buna tromboze hemoroid denir. Bu durum şiddetli ağrı yapar ve bazen küçük bir cerrahi müdahale ile pıhtının boşaltılması gerekir.
Karışık (Mikst) Hemoroid
Hem iç hemoroid hem de dış hemoroid aynı anda bulunabilir. Bu durumda hasta hem kanama hem de dışarıda şişlik ve ağrı hisseder. Mikst hemoroid, şikâyetlerin daha belirgin olmasına neden olur ve genellikle tedavi süreci daha kapsamlıdır.
Hemoroid Hangi Belirtileri Verir?
Hemoroid nasıl anlaşılır?
Belirtiler hemoroidin türüne ve evresine göre değişir.
- İç hemoroidlerde en sık belirti kanamadır.
- Dış hemoroidlerde şişlik, ağrı, kaşıntı ön plandadır.
- Tromboze hemoroidde ani başlayan şiddetli ağrı olur.
Kanama, özellikle tuvalet sonrası klozette veya tuvalet kağıdında fark edilir. Ağrı, otururken veya dışkılarken artabilir.
Hangi Durumda Doktora Gitmek Gerekir?
Bazı kişiler hemoroid şikâyetlerini “geçer” diye erteler ama bu her zaman doğru değildir.
Şu durumlarda mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır:
- Sık tekrarlayan veya çok miktarda kanama,
- Şiddetli ağrı,
- Anüsten dışarı çıkan kitle,
- Dışkı kaçırma veya tuvalete çıkamama,
- Şişliğin morarması (pıhtı oluşumu).
Bu bulgular hemoroidin ilerlediğini veya başka bir hastalığın da eşlik ettiğini gösterebilir.
Hemoroid Tedavisi Nasıl Yapılır?
İç ve dış hemoroid tedavisi evresine göre değişir.
- İlk aşamada: Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar, bol su, düzenli egzersiz önerilir.
- İlaç tedavisi: Özel kremler, fitiller ve damar koruyucu ilaçlar kullanılabilir.
- İleri evrelerde: Lazer tedavisi, lastik bant ligasyonu veya cerrahi hemoroidektomi gibi yöntemler uygulanır.
Tedavi başarısı için en önemli adım kabızlığın önlenmesi ve düzenli tuvalet alışkanlığı kazandırılmasıdır.
Basur, hayat kalitesini olumsuz etkileyen ama tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Hemoroid çeşitleri ve belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak, hastalığı erken dönemde fark etmenize ve tedavi sürecini kolaylaştırmanıza yardımcı olur. Şikâyetler varsa utanmadan bir doktora başvurmak gerekir. Erken tedavi hem ağrıyı azaltır hem de daha büyük müdahalelere gerek kalmadan iyileşme sağlar.